Polihydroksyalkaniany (PHA)
Polihydroksyalkaniany (PHA) są to polimery biodegradowalne, które należą do grupy poliestrów alifatycznych. Ogólny wzór PHA przedstawiono na Rys. 1, gdzie x wynosi 1 dla polimerów komercyjnych, natomiast R oznacza łańcuch węglowodorowy zawierający do 15 atomów węgla [1].
Wyróżniany dwie grupy polihydroksyalkanianów:
- PHA powstające z krótkołańcuchowych hydroksykwasów, które zawierają od trzech do pięciu atomów węgla;
- PHA powstające z hydroksykwasów zawierających od sześciu do czternastu atomów węgla w łańcuchu węglowodorowym.
Polihydroksyalkaniany (PHA) są syntetyzowane przez wiele bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych. Polimery PHA są gromadzone wewnątrzkomórkowo i działają jako rezerwa węglowa i energetyczna. Znajdują one zastosowanie jako biodegradowalne tworzywa sztuczne, a także są używane do produkcji implantów i sztucznych tkanek [2]. Polimery PHA są wykorzystywane do otrzymywania związków chiralnych, biodegradowalnych toreb do pakowania oraz pojemników. Polimery te są używane również do produkcji pojemników na szampony, kosmetyki, produkty higieniczne, maszynki do golenia i naczynia [3]. PHA znalazły również zastosowanie w produkcji nawozów, środków owadobójczych, a także umożliwiają długotrwałe dawkowanie leków. W medycynie polihydroksyalkaniany są używane do produkcji opatrunków na rany, szpilek, zszywek i wacików chirurgicznych, stymulują również wzrost kości [4].
Bibliografia
1. Rudnik E.: 10 – Compostable Polymer Materials: Definitions, Structures, and Methods of Preparation (pp. 189-211). In: Ebnesajjad S. (Ed.), Handbook of Biopolymers and Biodegradable Plastics, Elsevier, Oxford 2013, dostęp:14.12.20202. Luyt A. S., Malik S. S.: 16 – Can Biodegradable Plastics Solve Plastic Solid Waste Accumulation? (p. 404). In: Al-Salem S. M. (Ed.), Plastics to Energy : Fuel, Chemicals, and Sustainability Implications, Elsevier, Oxford 2019, dostęp:14.12.2020
3. Chen G.-Q.: A microbial polyhydroxyalkanoates (PHA) based bio- and materials industry, Chemical Society Reviews 2009, Vol. 38, Iss. 8, pp. 2434-2446, dostęp:14.12.2020
4. Luef K. P., Stelzer F., Wiesbrock F.: Poly(hydroxy alkanoate)s in medical applications, Chemical and Biochemical Engineering Quarterly 2015, Vol. 29, Iss. 2, pp. 287-297, dostęp:14.12.2020